Türkiye’de Şirket Kurmak
Türk Ticaret Kanunu’na göre Türkiye’de bulunan beş farklı şirket türü bulunmaktadır. Bu şirket türleri:
- Anonim Şirket
- Limited Şirket
- Kollektif Şirket
- Komandit Şirket
- Adi Komandit Şirket
- Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket
- Kooperatif
Anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket sermaye şirketidir. Adi komandit şirket ve kollektif şirket şahıs şirketidir. Bu şirketlerin kuruluşu, işleyiş ve temel özellikleri 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile düzenlenmiştir. Kooperatifler ise öncelikle 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa tabiidir.
Şirket Türleri
Anonim Şirket: Sermayesi belirli ve paylara bölünmüş, borçlarından sadece mal varlığı ile sorumlu olan şirket türüdür. Pay sahipleri bu şirket türünde sadece taahhüt ettikleri sermaye paylarıyla şirkete sorumludur.
Limited Şirket: Sermayesi belirli ve paylara bölünmüş, borçlarınca mal varlığı ile sorumlu olan şirket türüdür. Ortaklar şirket borçlarından sorumlu değildir. Sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemek ve şirket sözleşmesinde ön görülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini sağlamakla yükümlüdürler.
Kollektif Şirket: En az iki ortak ile kurulabilir. Şirket ortaklarının her biri ayrı ayrı şirketi yönetme hakkına ve görevine sahiptir.
Komandit Şirket: Bir şahıs şirketidir. Sermayesi paylara bölünmüş olan komandit şirket ise sermaye şirketidir.
Kooperatif Şirket: Ortakların belirli ekonomik menfaat ve özellikle meslek ya da geçimlerine ait olan ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkıları ile karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet ile sağlayıp korumak için gerçek ya da tüzel kişilerce kurulan değişir ortak ve sermayeli ortaklardır.
Türkiye’de Şirket Kuruluş İşlemleri
Türkiye’de şirket kuruluş işlemleri gerekli adımların doğru şekilde tamamlandığında bir saat içerisinde tamamlanması mümkündür. Yabancı gerçek ve tüzel kişilerin Türkiye’de şirket kurabilmesi için gereken kurallar yerli yatırımcılar ile farklı değildir. Tabii oldukları kurallar aynıdır.
Kuruluş Aşamaları
Şirket kuruluşu için gerekli ilk adım şirket tipine karar vermektedir. Bunun ardından kuruluş aşamaları başlar. İlgili Ticaret Odasına kayıt yaptırmalı ve ilgili Vergi Dairesi’nden mükellefiyet alınır. Şirket merkezi olarak gösterilecek adresin belirlenmesinin ardından ise kira kontratı yapılır. Daha sonrasında ise şirket ana sözleşmesi hazırlanmalı.
Şirket sözleşmesinin hazırlanmasının ardından imzalar tasdiklenir ve ilk aşama tamamlanır. Bu aşama MERSİS’in internet sitesi üzerinden ücretsiz bir üyelik oluşturularak yapılabilir. MERSİS’in internet adresi olan https://mersis.gtb.gov.tr/ üzerinden şirket kuruluşu başlatılırken, şirket sözleşmesi hazırlanma aşamasında Türk vatandaşları kimlik numarası, yabancılar ise pasaport numaraları ile ortak ya da yetkili olarak eklenebilir. yabancıların daha öncesinde vergi dairesinden vergi numarası almak ve ticaret sicili müdürlüğüne başvurarak MERSİS’e kayıt olmaları gereklidir. Site üzerinde sözleşme Türkçe olarak hazırlanmaktadır. MERSİS sözleşmede bulunması kanuni açıdan zorunlu olan unsurların doldurulması için kullanıcıyı yönlendirmektedir. Şirketin sahip olacağı potansiyel vergi numarası MERSİS tarafından otomatik olarak atanmaktadır.
Şirket yetkililerin imza beyanlarının hazırlanması ise ikinci aşamadır. Şirketi temsil eden kişilerin şirket unvanı ile atacakları imzalarının yetkili makam tarafından onaylanması ve imza beyanlarının hazırlanması gerekir. Bu işlem herhangi bir ticaret sicili müdürlüğünden yapılabilir. İmzaların gerçek olup olmadığı yetkili makam tarafından tasdik edilmektedir.
Rekabet kurumu payı ile nakdi sermayenin ödenmesi ise üçüncü aşamadır. Şirket sermayesinin %0,04’ünün Rekabet Kurumu Payı olarak, bu kurumun banka hesabına yatırılır. Diğer kuruluş işlemleriyle beraber bu beden ticaret sicili müdürlüğüne ödenebilir. Anonim şirketlerde nakdi olarak taahhüt edilen payların ise en az %25’ninin, şirketin tescilinden önce şirket adına açılmış olan banka hesabına yatırılması zorunludur.
Tescil için ticaret sicili müdürlüğüne başvurulması ise son aşamadır. Kurucuların gerekli belgeler ile birlikte sicil müdürlüğüne başvurusu üzerine ticaret sicili müdürlüğü tescil işlemini tamamlamaktadır. Anonim ve limited şirketler ile kooperatifin kuruluşunda, tutulacak ticari defterler de ticaret sicili müdürlüğünce tasdik edilmeli ve tescili takiben ilgisine karar verilmelidir. Kuruluş işlemleri bir vekaletname ile yetkilendirilmiş temsilci ile de yapılması mümkündür.